Türkiye’de eğitim sistemi uzun yıllardır merkezi sınavlar etrafında şekillenmektedir. Liseye Geçiş Sistemi (LGS) ve Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS), milyonlarca öğrencinin geleceğini belirleyen en önemli aşamalardan ikisidir. Ancak bu sınavların yalnızca akademik başarıyı değil, aynı zamanda öğrencilerin psikolojik durumlarını da derinden etkilediği görülmektedir.

Sınav Kaygısının Tanımı

Sınav kaygısı, öğrencinin sahip olduğu bilgiyi sınav sırasında etkili bir şekilde kullanmasını engelleyen yoğun stres, endişe ve gerginlik durumudur. Orta düzeyde kaygı, motivasyonu artırabilirken; aşırı kaygı dikkat dağınıklığına, bilgiye ulaşmada zorluklara ve özgüven kaybına yol açabilir.

LGS ve YKS’de Kaygının Kaynakları
1. Aile Beklentileri: Ailelerin yüksek beklentileri öğrencilerde baskı oluşturur.
2. Toplumsal Baskı: Başarı yalnızca sınav sonuçlarına indirgenmektedir.
3. Belirsizlik: Sınav sistemi zaman zaman değiştiği için öğrenciler belirsizlik yaşar.
4. Kendi Hedefleri: Öğrencilerin gelecek planları ve idealleri, kaygıyı artırıcı faktör olabilir.

Kaygının Öğrenciler Üzerindeki Etkileri
• Akademik Etkiler: Konsantrasyon bozukluğu, düşük performans, başarısızlık korkusu.
• Psikolojik Etkiler: Özgüven eksikliği, motivasyon kaybı, uyku ve beslenme düzensizlikleri.
• Sosyal Etkiler: Arkadaş ilişkilerinde gerilim, sosyal hayattan geri çekilme.

Çözüm Önerileri
• Zaman Yönetimi: Düzenli ders çalışma planı, kaygıyı azaltır.
• Nefes ve Gevşeme Egzersizleri: Beden-zihin uyumunu sağlar.
• Profesyonel Destek: Rehber öğretmen veya psikolojik danışmanla görüşmek faydalıdır.
• Aile Desteği: Çocuğun değerinin yalnızca sınav başarısına bağlı olmadığını hissettirmek büyük önem taşır.

Sonuç

LGS ve YKS, öğrencilerin yaşamında önemli dönüm noktalarıdır. Ancak unutulmamalıdır ki bu sınavlar, hayatın yalnızca bir parçasıdır. Öğrencilerin kaygılarını sağlıklı yönetebilmesi, hem akademik hem de kişisel gelişimlerini olumlu yönde etkileyecektir. Eğitim sisteminin sınav odaklı olmaktan çıkması ve çok yönlü değerlendirme yöntemlerinin geliştirilmesi, sınav kaygısını azaltmada uzun vadeli bir çözüm sağlayabilir